Mentale Gezondheid
Goed voor jezelf zorgen heeft niet alleen te maken met verzorgen van je (fysieke) lijf. Om (lichamelijk) gezond te (kunnen) blijven is namelijk ook je mentale welzijn van groot belang. Emoties, gevoelens en gedachten en het verwerkingsproces hiervan hebben bijvoorbeeld een behoorlijke invloed op je gezondheid. Het placebo-effect dat bij medicatie onderzoek uitgesloten moet worden, geeft aan hoe sterk deze uitwerking wel niet kan zijn. Het steeds uitdagender en veeleisender wordende leven vereist meer omkijken naar en het koesteren en onderhouden van je psychische gesteldheid. FREEYA is dan ook op zoek naar hoe je die mentale kracht kan (her)vinden en ondersteunen, zodat je met veerkracht en weerbaarheid gebalanceerd in het leven staat. Maar wat is nou precies mentale gezondheid, wanneer ben je mentaal ongezond en welke mentale klachten kun je ervaren? Hieronder legt FREEYA het uit.
Wat is mentale gezondheid?
Wat is de betekenis van mentale gezondheid?
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation – WHO) is mentale gezondheid ‘… een staat van welzijn waarin het individu zijn of haar capaciteiten realiseert, kan omgaan met de normale stress van het leven, productief en vruchtbaar kan werken en in staat is om bij te dragen aan zijn of haar gemeenschap‘. De WHO stelt dat mentale gezondheid meer is dan alleen de afwezigheid van mentale aandoeningen, een integraal deel is van onze gezondheid en bepaald wordt door een verscheidene sociaal-economische, biologische en omgevingsfactoren.
Wat valt onder mentale gezondheid?
Het loket voor gezond leven van het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelt dat voor de mentale gezondheid vaak verschillende termen worden gebruikt, bijvoorbeeld ‘psychische gezondheid’, ‘mentaal welbevinden’ of ‘emotionele problemen’. Door deze variatie aan definities is het lastiger om de Nederlandse mentale gezondheid in kaart te brengen. Door mentale gezondheid te zien als de afwezigheid van psychische klachten en stoornissen is het goed meetbaar, maar de keerzijde is dat hiermee niet altijd het juiste inzicht wordt bereikt.
Het Trimbos-instituut heeft samen met het RIVM de belangrijkste kenmerken van mentale gezondheid gedefinieerd:
- Kunnen omgaan met teleurstellingen en uitdagingen (veerkracht hebben)
- Jezelf accepteren
- Gevoel van eigenwaarde hebben
- Om kunnen gaan met emoties in jezelf
- Hulp durven vragen als het nodig is
- Een eigen plek kunnen vinden in de maatschappij
- Je kunnen ontspannen
- Om kunnen gaan met je eigen gedachten
- Zelfrespect hebben
- De dingen kunnen doen die voor jou belangrijk zijn
Doe de mentale fitheid test van Mentaal Vitaal om te achterhalen hoe het met jouw mentale gezondheid gesteld is!
Wat is een slechte mentale gezondheid of wanneer ben je psychisch ongezond?
De website VZinfo.nl van het Ministerie van Volksgezondheid, Milieu en Sport (VWS) gemaakt door het RIVM ‘biedt onafhankelijke en wetenschappelijk onderbouwde informatie over de volksgezondheid en zorg.’ Hier wordt mentale gezondheid gezien ‘als een continuüm waarbij mensen heen en weer bewegen tussen welbevinden, klachten en stoornissen.’
- Mentaal welbevinden gaat over tevredenheid, geluk en kwaliteit van leven.
- Psychische klachten worden gezien als gevoelens van stress, angst of somberheid bijvoorbeeld.
- Psychische stoornissen zijn vastgesteld door een diagnose is op basis van de aard en ernst van de psychische klachten.
Je goed voelen, lekker in je vel zitten, jouw gezondheid en kwaliteit van leven positief ervaren en geen eenzaamheid voelen zijn indicatoren van een goed mentaal bevinden. Als psychische klachten de overhand hebben of (dreigen te) krijgen dan kan dat duiden op een slechte mentale gezondheid of psychisch ongezond zijn.
Wat zijn psychische klachten?
Psychische klachten gaan volgens thuisarts.nl over gedrag, gevoelens en gedachten, maar kunnen ook een lichamelijke uitwerking hebben. Door de klachten kan het dagelijks functioneren beïnvloedt worden. Werken en de zorg voor kinderen is dan lastiger of zelfs helemaal niet meer vol te houden.
Voorbeelden van psychische klachten zijn:
- Somberheid
- Eenzaamheid
- Gespannenheid
- Veel zorgen maken
- Angstig zijn of paniekaanvallen
- Veel stress ervaren
- Snel en vaak geïrriteerd zijn
- Verward zijn
- Slecht slapen en oververmoeidheid
- Concentratie problemen
- Vergeetachtigheid
- Lichamelijke klachten hebben, zoals hoofdpijn, hartkloppingen, nekpijn of maagklachten.
Wat zijn psychische stoornissen?
Als er sprake is van een bepaalde combinatie van psychische klachten kan het duiden op een psychische aandoening zijn. Voorbeelden van psychische aandoeningen zijn depressie, posttraumatische stressstoornis en angst- en piekerstoornis.
Wat is de mentale gezondheid stand in Nederland?
Volgens onderzoek van het RIVM lijden (in 2016) bijna twee miljoen Nederlanders aan een psychische stoornis, zoals persoonlijkheidsstoornissen, depressie of angst- en paniekstoornissen. De Rijksoverheid geeft aan dat er in Nederland z’n 800.000 mensen met een depressie leven. Als je deze cijfers ziet, kun je wel stellen: ‘Je bent niet alleen’!
Volgens het Trimbos instituut komt depressie, met als kernsymptomen een sombere stemming en een duidelijk verminderde interesse of plezier in (bijna) alle activiteiten, zelfs vaak voor: bijna 1 op de 5 (18,7%) volwassen in verschillende leeftijdscategorieën heeft een keer een depressie meegemaakt, waarvan 13,1% man en 24,3% vrouw is. Opvallend is het (relatief hoge) percentage 18 t/m 24-jarigen van 6,7%; dat is 1 op de 15 jongvolwassen. Helaas is depressie bij de helft van de mensen een terugkerende kwestie, gemiddeld zelfs 7 tot 8 keer in hun leven.
Meer dan de helft, namelijk 80%, van alle volwassen met een depressieve episode herstelt binnen de twee jaar, maar bij 1/5 deel wordt gesproken over chronische depressie. De gevolgen van een depressie: hebben een grote impact op familie en naasten en het dagelijks functioneren en eigen lichamelijke gezondheid van de patiënt; maken een significant deel uit van de kosten van de (psychische) gezondheidzorg; en zorgen voor ziekteverzuim en verminderd functioneren op werk. Het merendeel van de volwassen met depressieve klachten zoekt zorg bij een GGZ-hulpverlener, arts of maatschappelijk werker maar ook andere zorgverleners (14,2%), zoals complementaire genezers.
Wat doet de Nederlandse overheid?
Depressie is een belangrijk probleem voor de volksgezondheid. Het is een ziekte die iedereen kan overkomen, jong en oud. Het blijkt dat veel mensen een depressie niet herkennen: niet bij zichzelf en ook niet bij iemand anders. De Nederlandse overheid zet zich daarom in om depressie te voorkomen en om mensen met een depressie hulp te bieden.
Doe de zelftest: een mentale gezondheid check!
Een officiële diagnose wordt gesteld door een arts, maar er bestaan online zelftesten die je kan gebruiken om te bezien hoe het gesteld is met je mentale gezondheid. Indien je klachten ernstig zijn, je twijfels hebt en/of steun nodig hebt van een professional, schroom dan niet om bij jouw eigen huisarts of een andere erkende hulpverlener aan te kloppen.
Voor een mentale gezondheid check:
FREEYA’s tips voor Mentale Gezondheid!
FREEYA streeft ernaar om verschillende soorten wijsheden en geneeswijzen ter verbetering van mentale kracht en ter vermindering van mentale klachten die Femke door de jaren heen heeft verzameld onder andere te delen via haar website. FREEYA hecht waarde aan het volgende:
- Neem je mentale gezondheid en mentale klachten altijd serieus!
- Zoek steun of hulp als je vermoedt dat jij of een naaste mentale uitdagingen heeft en/of een verminderd mentaal welzijn ervaart. Dit kan via de huisarts, psycholoog of een andere geestelijke gezondheidsverlener.
- Verdiep je in de beschikbare informatie en kennis over mentale gezondheid, zoals via reguliere gezondheidsinstituten, patiëntenorganisaties, boeken, ervaringsdeskundigen, wetenschappelijke publicaties en complementaire wijsheden ter verbetering van je mentale gesteldheid.
Bij inspiratie vind je al FREEYA’s tips en aanbevelingen, maar ook de links naar de reguliere geestelijke gezondheidszorg (GGZ) in Nederland. Hieronder vind je de meest recente artikelen over mentale gezondheid.
